Løgreglan: Hetta kunnu foreldur gera fyri at fyribyrgja…

Internetið hevur stóran týdning fyri sosiala lívið hjá børnum, og tí er tað sera týdningarmikið, at foreldur fylgja við í, hvat børnini fáast við á netinum.

Børn eru í dag sera virkin á netinum. Møguleikarnir eru nógvir, og tey samskifta sínámillum á ymsum pallum, spæla saman og eru saman sum vinir á netinum. Tey hava atgongd til alskyns undirhald, myndir, filmsbrot, tíðindi um hendingar kring heimin og mangt, mangt annað. Lukkutíð fylla góðu løturnar mest hjá teimum flestu, tó at vit eisini vita, at vandi er fyri bæði happing og øðrum keðiligum tilburðum. Harafturat vita vit, at tað meira enn so kemur fyri, at børn eisini eru fyri ágangi, og í summum førum álvarsomum ágangi.

Serliga er vandi á ferð, um barnið samskiftir við onkran, sum tey ikki kenna, tí at á netinum eru fólk tíverri ikki altíð tey, sum tey siga seg vera. Fyri at tekkjast einum yngri málbólki kunnu tey hava stovnað sær ein falskan vanga, har tey til dømis kunnu látast at vera ein ungur tannáringur, hóast tey í roynd og veru eru komin væl til árs.

Ungir tannáringar eru í størsta vandabólki fyri at verða lokkað ella groomað av kynsligum misnýtarum, sum manipulera og práta tey upp í lag fyri at vinna teirra álit og trúnað. Grooming merkir, at ein vaksin søkir samband við børn á netinum, við tí endamáli at skaffa sær sjálvum kynsliga nøktan.

Sum foreldur hevur tú ein fyribyrgjandi leiklut:

• Lat barn títt vita, at tað altíð kann koma til tín við trupulleikum. Eisini um tað longu hevur gjørt okkurt ‘býtt’
• Tryggja tær, at barnið kennir øll sambondini, sum tað hevur á ymsu pallunum
• Lær barn títt at steingja fyri ódámligum persónum og boða frá
• Ger avtalur við barnið, áðrenn tað fær egnan vanga á sosialum miðlum
• Bið barn títt koma til tín, um klandur ella ótryggleiki taka seg upp
• Vís áhuga fyri talgilda heiminum, sum tey ferðast í, og spyr regluliga, hvønn tey spæla ella samskifta við

BOÐA LØGREGLUNI FRÁ

Hevur barn títt verið fyri kynsligum ágangi ella blúnisbroti, eiga tit at boða løgregluni frá.

Tað er neyðugt við prógvum, um brotsmaðurin skal verða funnin, so goym allar kjatt-samrøður, sms, myndir og líknandi frá áganginum, harumframt eisini brúkaranavn og neyvar upplýsingar um, nær hendingin fór fram.

Góðar heimasíður til foreldur at fáa nærri kunning, vitan og góð ráð

Den sikre side – Fá vitan um, hvat kann møta barni tínum online – umframt góð ráð um, hvussu tú hjálpir barninum at ferðast trygt á netinum.
https://sikreside.dk/ 

SLETDET Rådgivningen – Ókeypis ráðgeving í trúnaði um talgildan ágang og ódámligar hendingar á netinum.
https://sletdet.redbarnet.dk 

SSP – Ferðast á netinum:
https://ssp.fo/ferdast-a-netinum/ 

SSP – Etikkur á netinum – barnaútvarp:
https://ssp.fo/etikkur-a-netinum/ 

Red Barnet – Góð ráð til foreldur
https://redbarnet.dk/foraeldre 

Red Barnet – Um at vera tryggur á netinum
https://redbarnet.dk/skole/sikker-paa-nettet/